काठमाडौं : सरकारले देशव्यापी लकबन्दी लगाएको चार दिन अघि बैंकहरूसँग ३८१ किलोग्राम सुनरहेको थियो।
अब, छ महिना पछि, तिनीहरूले भने कि तिनीहरूसँग केवल १५० किलोग्राम सुन छ।
यस बीचमा, बैंकहरूले पछिल्लो हप्ता करिब १५० किलोग्राम सुन आयात गरे। यसको मतलव नेपालमा लगभग छ महिनामा २८१ किलोग्राम सुनको कारोबार भएको थियो। तर, बैंकहरूको तथ्यांकको सन्दर्भमा, सुन व्यापारीले तर्क गरेको छ कि यस अवधिमा सुनको कुनै व्यापार भएको थिएन किनकि चार महिनाको लकडाउन र यसको गगनचुम्बी मूल्यको कारण हो।
नेपाल बैंकर्स एसोसिएसन (एनबीए) का अनुसार बजारमा यसको मूल्य बढेपछि गत तीन महिनामा बैंकहरूको सुनको स्टकमा उल्लेख्य गिरावट आएको छ।
“करिब २२५ किलोग्राम सुन मात्र गत दुई महिनामा बेचिएको थियो, जुन जुलाईदेखि मध्य सेप्टेम्बरसम्म। स्थानीय बजारमा सुनको मूल्य बढेपछि व्यापारीको सुनको मागमा उल्लेख्य वृद्धि भएको छ, ”संघका कार्यकारी निर्देशक अनिल शर्माले भने।
यस वर्ष मार्च २० देखि जुलाई १० सम्म केवल ५६किलोग्राम सुन बिक्री गरिएको थियो।
अगस्टमा सुनको मूल्य इतिहासमा चरम सीमामा पुगेको थियो, जब सुनको मूल्यले नयाँ रेकर्ड बनायो – रु। प्रति टोला १०३,५००
उनले भने, ‘सुनको व्यापारीलाई बैंकको सुन किन्न प्रोत्साहित गरिएको हुनसक्थ्यो, यसको मूल्यमा थप वृद्धि हुने आशा राख्दै।
शर्माले भने कि बैंकले सुनको आयात गर्न थालिसकेको छ।
“बैंकहरूले पछिल्लो हप्ता करिब ५० किलोग्राम सुन आयात गरे। उनीहरूले मार्च २० पछि सुनको आयात रोक्न बाध्य भएका थिए किनभने सराफा व्यापारीहरूले पहेंलो धातु किन्न बन्द गरेका थिए, ”उनले भने।
नेपाल राष्ट्र बैंकले वाणिज्य बैंकहरूलाई दैनिक बजारमा १० किलोग्राम सुन आन्तरिक बजारमा बेच्न अनुमति दिएको छ।
फेडरेशन अफ नेपाल गोल्ड एंड सिल्वर डिलर एसोसिएशन (फेनगोसिडा) का वरिष्ठ उपाध्यक्ष माणिक रत्न शाक्यले भने कि गत दुई महिनामा व्यापारीको सुनको बढ्दो माग अप्राकृतिक थियो।
“असामान्य अवस्थामा बैंकबाट सुनको बिक्री भएकोमा हामी स्तब्ध छौं किनभने लकबन्दी र निषेध आदेशका कारण बजार र पसलहरू बन्द भएका थिए,” उनले भने।
उनका अनुसार सीमा क्षेत्रमा अन्य स्थानको तुलनामा सुनको माग बढेको छ र यो अनौंठो थियो।
बागमती राज्यले लगभग ६० प्रतिशत सुन बजार ओगटेको छ, जबकि अन्य राज्यले सामान्य अवधिमा ४० प्रतिशत मात्र कवर गर्छ।
फेनगोसिडाले सुनको अप्राकृतिक मागतर्फ नै एनबीएको ध्यानाकर्षण गरिसकेको छ र बजार अनुगमन गर्न भन्यो।
बैंकहरूले विदेशबाट आयात गरेको १५ दिन पछि फेनेगोसिडाको सिफारिश बिना उनीहरूको माग अनुसार व्यापारीलाई सुन बेच्न सक्दछन्।
अन्यथा, बैंकहरूले को सिफारिसमा मात्र व्यापारीलाई सुन बेच्ने छन्।
उनका अनुसार २८१ किलोग्राम सुन फेन्गोसिडाको सिफारिस बिना नै बिक्री गरिएको थियो।
