काठमाडौ : प्रतिपक्षी दल नेपाली कांग्रेसले केपी शर्मा ओली सरकारको गतिविधि रोक्न गत वर्ष २० मेमा पार्टी अध्यक्ष शेरबहादुर देउवाको नेतृत्वमा २१ सदस्यीय छायाँ सरकार गठन गर्यो।
पछि पनि, देबुआ विगत डेढ बर्षमा दुई भन्दा बढी बैठकहरू सञ्चालन गर्न र कुनै दृढ स्थिति वा वक्तव्यको साथ आउन वा कोभिड महामारी, आर्थिक अनियमितता र भ्रष्टाचारको आरोप जस्ता मुद्दाहरू सम्बन्धी कुनै अन्य कारवाही गर्न असफल भएको छ। सरकार, भारतसँग नक्शाको विवादको विषय, विदेश नीति बहस र शासन र आम जनतासँग सम्बन्धित जीवनयापनका सवालहरू।
नेपाली काङ्ग्रेस नेताहरू, छाया सरकारमा रहेका मन्त्रीहरू र काङ्ग्रेसको राजनीतिमा लाग्नेहरूले नजिकको भनाइ छ कि काम नगर्ने छाया सरकारले पार्टीले आफ्नो उद्देश्य र प्रासंगिकता गुमाएको छ र मुख्य विपक्षीको रूपमा कांग्रेसको छवि धमिलो पारेको छ।
केही काम गर्न असफल भएपछि छायाँ मन्त्रीमा वित्त मन्त्रालयका लागि खटाइएको मिनेन्द्र रिजालले जून ७ मा राजीनामा गरे तर उनको राजीनामा स्वीकृत वा अस्वीकार हुन सकेको छैन।
सबैभन्दा पहिला छायाँ क्याबिनेट गठन नगरेको भए कत्ति राम्रो हुने थियो, कांग्रेसका वरिष्ठ नेता अर्जुन नरसिंह केसीले भने। “यदि यो मान्छेको दु: खमा मौन रहन्छ, यदि यसले कोविड महामारीको कमजोर ह्यान्डलिंगमा बोल्दैन र भ्रष्टाचार र वित्तीय अनियमितता, र शासन सम्बन्धी अन्य प्रमुख मुद्दाहरूमा मौन रहन्छ भने, यसको गठनको उद्देश्य के हो।”
ओली सरकारले आफ्नो पाँच वर्षको कार्यकालको आधा बाटो पार गर्यो। ओलीलाई फेब्रुअरी १५, २०१८ मा अत्यधिक बहुमतका साथ प्रधानमन्त्री नियुक्त गरिएको थियो र ठूला टिकट पूर्वाधार परियोजनाहरू र “समृद्ध नेपाल, हप्पी नेपाली” नाराका साथ राम्रो सरकारको प्रतिज्ञा गर्नुभयो।
तर सरकारले आफ्ना चुनावी प्रतिज्ञाहरू पूरा गर्न असफल भए पनि स्वास्थ्यको हेरचाह गरिरहेका गगन थापा र श्रम, रोजगार र सामाजिक सुरक्षा मामिलाका जिम्मेदार दिला संग्राउला जस्ता नेताहरू, जसका वास्तविक पदनिर्देशन समन्वयकर्ता रहेका अन्य धेरैले गरेका छैनन्। कांग्रेस संसदीय दलको कार्यालयमा नियमित रूपमा मन्त्रालयगत प्रतिवेदन बुझाउनु पर्यो।
“छाया सरकार आफैँ छायाँमा छ। कार्यात्मक लोकतन्त्रमा छायाँ सरकारलाई वैकल्पिक सरकारको रूपमा हेरिन्थ्यो। तर महामारीको कारणले हामी हाम्रो इतिहासमा अभूतपूर्व चुनौतीहरूको सामना गरिरहेका छौं तर हामी असहाय छौं र केहि पनि गरिरहेका छैनौं। फ्रन्ट-लाइन स्वास्थ्यकर्मीहरू र सुरक्षाकर्मीहरू संक्रमित छन्, अस्पतालका ओछ्यानहरू कोविड बिरामीहरूले ओगटेको छ तर सत्तापक्ष वा विपक्षीले चिन्ता व्यक्त गरेन र तुरुन्त कारबाही लिन्छ, ”केसीले भने।
छलफल गर्न वा निर्णय लिने सवालमा पार्टी नेतृत्वले छायाँ सरकारको भूमिकालाई सँधै हेरफेर गर्छ, एक मन्त्रीले भने, “हामीलाई मुख्य मुद्दामा कहिले पनि परामर्श लिइएन।
वित्त मनिटरबाट राजीनामा भएकोमा टिप्पणी गर्न अस्वीकार गर्ने रिजालले अर्थमन्त्रीको ओली मन्त्रिपरिषद्मा भएको परिवर्तनलाई संकेत गर्दै पोष्टलाई भने कि देउवाले पनि उनको ठाउँमा लिन सक्थे।
“यदि छाया प्रधानमन्त्री आफैंले आफ्ना सहकर्मीहरूलाई भेट्न, मुद्दाहरूमा छलफल गर्न र बिभिन्न विषयहरूमा अडान लिन चाहँदैनन् भने हामी के गर्न सक्दछौं? यद्यपि म एक बैठकमा उपस्थित भएन, म विभिन्न प्लेटफार्ममा बोल्ने र मानिसहरुको आवाज उठाउने काममा छु, “रिजालले भने।
देउवाका नजिकका एक नेताले भने कि यो पार्टी अध्यक्षको व्यक्तिगत स्वभाव हुन सक्छ कि कुनै समस्याको समस्या नभएसम्म उहाँ पार्टीका सदस्यहरुसँग धेरै सल्लाह लिनुहुन्न। विपक्षी नेता वा छायावादी प्रधानमन्त्रीले अरूको भनाइलाई कडा शब्दमा सुन्थे तर नेताहरूले देउवाले ओली सरकारलाई सहयोग गर्ने कि नगर्ने भन्ने निर्णयको लागि केन्द्रीय कार्यसमितिको बैठक बोलाए जब उनले कालापानी, लिपू लेखीलाई समावेश गरी नेपालको नयाँ नक्सा प्रकाशित गरे। र लिम्पियाधुरा हाल भारतले कब्जा गरेको छ।
देउवाले पार्टीको संसदीय समिति वा छायाँ सरकारको भर्चुअल बैठकहरू गर्ने आह्वानलाई अस्वीकार गरेका छन भन्ने तर्कमा पार्टी प्रवक्ता र अन्य नेताहरूले मिडियामार्फत विपक्षी पार्टीको चिन्ता व्यक्त गर्दै आएका छन्।
नेपाली कांग्रेस अब छलफलको विषय नभएको राजनीतिक टिप्पणीकार श्रीकृष्ण अनिरुद्ध गौतमले भने। “यसले कमसेकम महामारीको उचाईमा अविस्मरणीय कार्य गर्न सक्छ ताकि मानिसहरूले यसलाई याद गरून्, तर नेपाली कांग्रेस असफल भयो।”
“अमेरिकी सरकारले लकडाउनबाट पीडित प्रत्येक नागरिकलाई $५,००० डलर प्रदान गरेको छ। भारत सरकारले आफ्ना जनतालाई न्यूनतम खाद्य अनुदान प्रदान गर्यो तर हाम्रो सरकार पूर्ण रूपमा असफल भएको छ, ”गौतमले भने।
“यस्तो अवस्थामा यदि नेपाली काङ्ग्रेसले एक हप्तासम्म मजदुर वर्गका लागि खाना उपलब्ध गरायो भने मानिसहरूले यसलाई सम्झने छन्। जनताले याद गर्नेछ कि त्यहाँ विपक्षी दल पनि छ तर नेपाली कांग्रेस त्यो अवसर लिन पनि असफल भएको छ, ”गौतमले भने।
