युरोप : रसियाले दक्षिण पूर्व युरोपको विवादित क्षेत्रमा युद्ध अन्त्य गर्ने विषयमा वार्ता हुने प्रस्ताव गरेको छ।
परराष्ट्रमन्त्री सेर्गेई लाभ्रोभले उक्त क्षेत्र, अजरबैजान र आर्मेनिया दाबी गर्ने दुई देशका सरकारहरुलाई प्रस्ताव गरे।
दशकौं लामो विवादित नागोर्नो-काराबाख क्षेत्रमा आइतवारदेखि १०० भन्दा बढी व्यक्तिको मृत्यु भइसकेको छ। यो वर्षमा सबैभन्दा खराब फ्लेर-अप हो।
आधिकारिक रूपमा अज़रबैजानको भाग, नागोर्नो-काराबाख जातीय आर्मेनियालीहरू द्वारा सञ्चालित छ।
बुधवार रूसी विदेश मन्त्री सर्गेई लाभ्रोभको कार्यालयले भने कि उनले रसियन वार्ता गर्न इच्छुक छन भनी आर्मेनिया र अजरबैजान दुबै विदेश मन्त्रीहरुलाई बोलाएको थियो।
रूसी राष्ट्रपति भ्लादिमीर पुतिनले फ्रान्सेली राष्ट्रपति इमानुएल म्याक्रोनसँग छुट्टै टेलिफोन कलमा भएको लडाईबारे छलफल गरे। दुबै नेताहरूले तत्काल युद्धविरामको लागि विश्व शक्तिहरूको आह्वान दोहोर्याए।
रसिया आर्मेनियासँगको सैन्य गठबन्धनको हिस्सा हो र यस मुलुकमा सैन्य आधार छ। यद्यपि यसको अजरबैजानको सरकारसँग पनि नजिकको सम्बन्ध छ।
आर्मेनियाले नागोरोनो-काराबाखको स्व-घोषित गणतन्त्रलाई समर्थन गर्दछ, तर यसलाई आधिकारिक रूपमा कहिले पनि मान्यता पाएको छैन।
यो अस्पष्ट छैन कि भर्खरको झगडालाई के कारण भयो। बुधवार, अजरबैजानका राष्ट्रपति इल्हाम अलीएभले अर्मेनियाली सेनाले यस क्षेत्र नछोडेसम्म लडाई गर्ने वाचा गरे।
“हाम्रो एक मात्र शर्त छ: अर्मेनियाली सशस्त्र सेनाहरु बिना शर्त, पूर्ण र तुरुन्तै हाम्रो भूमि छोड्न पर्छ,” उनले भने।
अजरबैजानले दुई शत्रुको ट्याn्क ध्वस्त भएको भन्दै भिडियो प्रकाशित गर्यो र भन्यो कि एक अर्मेनियाली बटालियन टोनाशेन गाउँ वरपरको क्षेत्रबाट भागेको थियो।
अर्मेनियाली मिडियाले बुधबार मार्टेरकेट शहरमा अजरबैजानीको हवाई हमलामा तीन नागरिक मारिएको बताएको छ। सरकारी समाचार एजेन्सी आर्मेनप्रेसले लडाई सुरु भएदेखि सात जना नागरिक र सेवाकर्मी मारिएको बताएका छन।
अर्मेनियाको रक्षा मन्त्रालयले पनि एक आर्मेनियाली एसयू २५ जेटको तस्वीर जारी गरेको छ जसमा यो भनिएको छ कि मंगलबार टर्कीको एफ १६ मा गोली हानियो। अजरबैजानको कट्टर सहयोगी तुर्कीले उक्त आरोपलाई सस्तो प्रचार भनेर अस्वीकार गरेको छ।
एक लडाकूले बीबीसी अरबीलाई भनेका छन कि उनी गत हप्ता उत्तरी सिरियामा भर्ना भएका थिए र टर्की हुँदै द्वन्द्वमा लड्न पठाइएको थियो। टर्कीका राष्ट्रपति रेसेप तैयिप एर्दोगनका सल्लाहकार इल्नुर सेभिकले उक्त प्रतिवेदनलाई “पूर्णतया निराधार” भनेर खारेज गरे।
यो द्वन्द्वले नाटो मित्र फ्रान्स र टर्कीबीच तनाव उत्पन्न गरेको छ। फ्रान्स आर्मीनियाई पुर्ख्यौली धेरै मानिस बस्ने छ भने टर्कीले परम्परागत रूपमा आफ्नो सs्गी तुर्की राष्ट्र अजरबैजान समर्थन गरेको छ।
बुधवार, टर्कीका विदेश मंत्री मेभ्लट काभुसोग्लूले फ्रान्सले अजरबैजानमा अर्मेनियाली कब्जालाई समर्थन गरेको आरोप लगाए।
श्री म्याक्रोनले टर्कीबाट “युद्धप्रसार सन्देश” को आलोचना गर्दै आलोचना गरे जसले नागरोनो-काराबाखलाई पुनः कब्जामा अज़रबैजानको कुनै पनि बाधा हटाउनेछ।
“र त्यो हामी स्वीकार्दैनौं,” उनले थपे।
श्री म्याक्रोन र श्री पुतिनले वार्ता गरेपछि क्रेमलिनले एक विज्ञप्ति जारी गर्दै भन्यो कि उनीहरूले युरोपमा सुरक्षा र सहकार्य संस्था (ओएससीई) को मिन्स्क ग्रुपले द्वन्द्व सुल्झाउन सहयोग पुर्याउन सक्ने भविष्यका कदमहरूबारे छलफल गरेका थिए।
मिन्स्क समूह १९९२ मा स्थापित भएको थियो र फ्रान्स, रसिया र अमेरिकाको अध्यक्षतामा रहेको छ।
